Hasta ve Yakınlarının Hakları-Sorumlulukları
1.Genel Sorumluluklar:
- Kişiler kendi sağlıklarına dikkat etmek için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır.
- Ad, soyad, adres, telefon, kayıt numarası gibi temel bilgilerin değişmesi durumunda kurumu bilgilendirmelidir.
- Kişi uygunsa kan verebilir ya da organ bağışında bulunabilir.
- Basit durumlarda kişiler kendi bakımlarını yapmalıdır.
2. Sağlık Çalışanlarını Bilgilendirme:
- Hasta ve hasta yakını, yakınmalarını daha önce geçirdiği hastalıkları, yatarak herhangi bir tedavi görüp görmediğini, eğer varsa halen kullandığı ilaçları ve tüm sağlığıyla ilgili bilgileri tam, eksiksiz vermelidir.
3. Hastane Kurallarına Uyma:
- Hasta ve yakını, başvurduğu sağlık kuruluşunun kural ve uygulamalarına uymalıdır.
- Hasta ve yakını, Salık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen sevk zincirine uymalıdır.
- Hastanın ve/veya yakınının; tedavi, bakım ve rehabilitasyon süresince sağlık çalışanları ile işbirliği içince olması beklenir.
- Hasta ve yakını; hastane personelinin, diğer hastaların ve ziyaretçilerin haklarına saygı göstermelidir.
- Hasta ve yakını; hastane malzemelerine verdiği zararı karşılamak zorundadır.
4. Tedavisi ile ilgili önerilere uyma
- Hasta ve/veya yakını; tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri sormalıdır.
- Tedavi ve izlem süresinde karşılaştıkları beklenmedik gelişmeler hastanın bakımından sorumlu kişilere bildirilmelidir.
- Hasta ve yakını; yetkili doktorunca uygun görülmeyen ve tedavi planında bulunmayan herhangi bir ilacın verilmesini ya da uygulama yapılmasını talep etmemelidir
- Hastanın; tedavisiyle ilgili önerilere uyum sağlayamama durumu söz konusu ise bunu sağlık çalışanına bildirmesi gerekir.
- Hasta sağlık bakım ve taburculuk sonrası bakım planını beklendiği gibi doğru anlayıp anlamadığını belirtmesi gerekir.
- Hasta, uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur.
Hasta Hakları
1. Hizmetten Genel Olarak Faydalanma Hakkı
- Adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden faydalanma,
- Irk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, felsefi inanç, ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan hizmet alma hakkı vardır.
2. Bilgilendirme ve Bilgi İsteme Hakkı
Her türlü sağlık hizmetinin ve imkanının neler olduğunu öğrenmeye, sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı isteme hakkı vardır.
Sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı olarak istemeye HAKKI VARDIR.
Hizmet sunumu sırasında meydana gelebilecek her türlü aksama ve gecikme durumunda ilgili sağlık personeli tarafından gerekli açıklama yapılır. Sorunun ne olduğu, hastaların ne yapmaları gerektiği, randevu durumları, nasıl bilgi alabilecekleri, aktarılarak hasta tam olarak bilgilendirilir.
Hastanın kendisi ile ilgili her türlü kayıt ve belgeyi edinme hakkı;
- Çoğaltma olanağı olan belgelerin kopya maliyetini ödemek kaydıyla,
- Çoğaltma olanağı olmayanlarında hizmet sunumunun sona ermesi ile birlikte, hizmet alanın talebi doğrultusunda imza karşılığında teslim edilir.
3. Sağlık Kuruluşunu ve Personelini, Seçme ve Değiştirme Hakkı
- Sağlık kuruluşunu seçmeye,
- Değiştirmeye,
- Seçtiği sağlık tesisinde verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya,
- Sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenmeye; seçme ve değiştirmeye HAKKI VARDIR.
Kimlik Takma: Sağlık hizmeti veren tüm sağlık personeli; hizmet ilişkisi içinde bulundukları herkesin görebileceği şekilde ad, görev ve unvanlarını içeren bir kimlik tanıtım belgesini iş sırasında kullandıkları giysi üzerine takmakla yükümlüdürler.
4. Mahremiyet Hakkı
Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti almaya HAKKI VARDIR.
Hasta ile ilgili bilgilerin hastanın yaşamına zarar vermeyecek şekilde korunmasını gerektirir.
- Hastaya ait bilgilerin gizli tutulması,
- Kayda geçme ve arşivlerde gizlilik,
- Hasta sırrını saklama,
- Hastanın bedensel mahremiyetine saygı HAKKI VARDIR.
Tarihsel Süreçte Sır Saklama: Hipokrat Andı, İmhotep Andı ve Hintli Hekimin Andında hekimin sır saklama yükümlülüğüne yer verilmiştir.
Günümüzde Sır Saklama: Yasalarda, tıp etiği ile ilgili uluslararası bildirgelerde, hasta hakları ile ilgili uluslararası belgelerde hasta sırrını saklama konusuna önemle değinilmiştir.
5. Reddetme, Durdurma ve Rıza Hakkı
- Tedaviyi reddetmeye,
- Durdurulmasını istemeye, ( hayati bir tehlike var ise savcılığa bilgi verilir).
- Tıbbi müdahalelerde rızasının alınmasına ve
- Rıza çerçevesinde hizmetten faydalanmaya HAKKI VARDIR.
6. Güvenlik Hakkı Kalite Standartları Hakkı
- Kaliteli ve güvenli sağlık hizmeti alma ve sağlık hizmetlerindeki risklerden ve tıbbi hatalardan korunma HAKKI VARDIR.
7. Dini Vecibelerini Yerine Getirme Hakkı
- Sağlık tesisinin imkânları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır.
8. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi, Saygınlık Görme ve Rahatlık Hakkı
- Saygı, itina ve ihtimam gösterilerek,
- Güler yüzlü, nazik, şefkatli bir ortamda bir sağlık hizmeti alma HAKKI VARDIR.
9. Vakte Saygı Hakkı
- Hizmet almak için bekleme süresinin makul olması,
- Bu süre içinde temel ihtiyaçlarını karşılama,
- Hizmet alamama durumunda; hizmet alınabilecek bir kuruma sevk edilme HAKKI VARDIR.
10. Tıptaki Yeniliklerden Yararlanma Hakkı
- Tanı ve tedavideki yeniliklerden yararlanma,
- Hastalığının her evresinde mümkün olduğu ölçüde acı ve sıkıntıdan korunma HAKKI VARDIR.
11. Ziyaret ve Refakatçi Bulundurma Hakkı
- Sağlık tesislerince belirlenen usül ve esaslar çerçevesinde ziyaretçi kabul etmeye,
- Mevzuatın ve sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve hekimin uygun görmesi halinde refakatçi bulundurmaya HAKKI VARDIR.
12. Müracaat, Şikâyet ve Dava Hakkı
- Haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikâyet ve dava hakkını kullanmaya HAKKI VARDIR